In Nederland wordt veelal het volgende advies gegeven: "Eet gevarieerd met 2 ons groenten en 2 stuks fruit. Supplementen zijn niet nodig als je deze richtlijnen volgt.". Echter, uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt regelmatig dat er veel mensen rondlopen met tekorten. Enkele voorbeelden:
In de VS krijgt minder dan 50% van de mensen voldoende magnesium binnen (3)
Deze tekorten blijven vaak onopgemerkt, doordat symptomen op de korte termijn uitblijven of doordat de symptomen te algemeen van aard zijn om direct te linken aan een vitamine tekort. Je bent bijvoorbeeld vaak moe of hebt vaker dan gemiddeld gaatjes in je tanden; beide kunnen veroorzaakt worden door tekorten, maar kunnen ook allerlei andere oorzaken hebben.
Bovendien blijkt dat tekorten op de langere termijn voor serieuze problemen kunnen zorgen, maar voor een groot deel van je leven onzichtbaar kunnen blijven. Vrijwel iedereen krijgt bijvoorbeeld voldoende magnesium binnen om toevallen, verwardheid en hartkloppingen te voorkomen, maar een licht tekort aan magnesium kan bijvoorbeeld verhoogde stress en verminderde kwaliteit van slaap tot gevolg hebben. Over een langere termijn kan dat ernstige gevolgen hebben (verhoogde stress en kwaliteit van slaap zijn beide sterk gecorreleerd en mogelijk een oorzaak van veel van onze welvaartsziektes zoals hart- en vaatziekten). Bovendien blijkt dat mensen die meer magnesium (en vitamine D) binnen krijgen meer spiermassa vasthouden, dat het hart en vaatziekten helpt voorkomen en dat het de sterftekans in het algemeen vermindert (8).
Waarom die discrepantie tussen het algemene advies en de praktijk?
Dat komt doordat veel mensen zich in de praktijk niet houden aan het voedingsadvies, maar ook doordat het advies ongemerkt ruimte laat voor het eten van een dieet met flinke tekorten. Wat is 'gevarieerd' eten precies? Voor iedereen betekent het wat anders.
Daarnaast realiseren mensen zich vaak niet dat goed bedoelde diëten een tekort kunnen opleveren in bepaalde vitamines en mineralen. Eet jij bijvoorbeeld veganistisch of vegetarisch, dan moet je zeer goed kijken naar je inname van vitamine B12, maar ook andere vet-oplosbare vitamines zoals vitamine A, K2 en D.
Ook blijkt dat de vitamine- en mineraalgehaltes in onze voeding sterk kunnen variëren en dat verdere industrialisatie van de landbouw een significante impact kan hebben. In dit wetenschappelijke artikel worden afnames in ijzer, calcium en magnesium van meer dan 80% geclaimed tussen 1914 en 2018. Hoewel dit niet representatief hoeft te zijn voor alle regio's, gewassen en toegepaste agrarische processen is het zeker iets om rekening mee te houden.
Vitamines & mineralen pakket
healthFX wil om bovengenoemde reden iedereen inzicht geven in mogelijke tekorten in vitamines en mineralen. Het testen van alle vitamines en mineralen die een mens nodig heeft is op dit moment helaas nog erg duur. Daarom heeft healthFX een pakket samengesteld dat een selectie aan vitamines en mineralen waarvan uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat:
tekorten vaak voorkomen
tekorten serieuze en onopgemerkte effecten kunnen hebben op je lichaam
De geselecteerde vitamines en mineralen zijn: Vitamine A, vitamine B12, vitamine D, calcium, magnesium en jodium. Hieronder volgt een korte omschrijving van de vitamines, de functie in het lichaam en waarom we ze hebben toegevoegd aan ons testpakket.
Vitamine A
Vitamine A of retinol is onder andere van belang voor normale groei, een gezonde huid, haar en nagels en een goede werking van de ogen en het afweersysteem. Een tekort aan vitamine A kan huidproblemen, dof haar, nachtblindheid en zelfs blindheid veroorzaken.
Doordat mensen tegenwoordig minder vaak orgaanvlees (met name lever) eten komen tekorten vaker voor.
Let op: De bovenlimiet voor vitamine A is niet heel hoog. Ga een lage waarde dus niet corrigeren met zeer hoge innames van orgaanvlees en/of supplementen. Kleine aanpassingen (een paar keer week wat lever eten bijvoorbeeld) zijn normaal gesproken voldoende.
Vitamine B12
Vitamine B12 is een belangrijk onderdeel van verschillende processen in je lichaam: Het is onder andere nodig om DNA te maken (het genetische materiaal in onze cellen), bij het vormen van normale rode bloedcellen en het is vereist voor weefselherstel en genezing. Een tekort aan vitamine B12 kan veel gevolgen hebben in je lichaam zoals zenuwbeschadigingen, bloedarmoede, depressie, duizeligheid, geelzucht en dementie.
Steeds meer mensen kiezen ervoor om minder of geen vlees te eten. Doordat B12 vooral uit dierlijke producten wordt opgenomen komen vitamine B12-tekorten veel voor; meer dan 70% van de vegetariërs en 90% van de veganisten vertonen tekenen van een tekort. B12 komt bijna uitsluitend voor in dierlijke producten en de biologische beschikbaarheid in eieren is laag, waardoor melk de enige voedselbron is voor de meeste lacto-ovo-vegetariërs. Daarom is het verstandig voor vegetariërs en veganisten om B12 aan te vullen en de B12-status proactief te controleren. Het is belangrijk om te beseffen dat zelfs dierlijke producten zelden meer dan een derde van de dagelijkse behoefte aan B12 hebben, wat betekent dat de meeste consistente consumptie van drie porties per dag vereisen om aan de ADH te voldoen. Mensen boven de 60 hebben een groter risico op een tekort.
Magnesium
Magnesium speelt vele vitale rollen, het beheersen van de bloeddruk, het handhaven van een gezond cholesterolniveau. Magnesium speelt een rol bij het voorkomen van hartaandoeningen en diabetes en is essentieel voor een gezonde cellulaire functie.
Dankzij onze voedingsgewoontes hebben velen van ons een tekort aan magnesium. Vrijwel iedereen krijgt bijvoorbeeld voldoende magnesium binnen om toevallen, verwardheid en hartkloppingen te voorkomen, maar een licht tekort aan magnesium kan bijvoorbeeld verhoogde stress en verminderde kwaliteit van slaap tot gevolg hebben. Over een langere termijn kan dat ernstige gevolgen hebben (verhoogde stress en kwaliteit van slaap zijn beide sterk gecorreleerd en mogelijk een oorzaak van veel van onze welvaartsziektes zoals hart- en vaatziekten). Bovendien blijkt dat ouderen die meer magnesium binnen krijgen meer spiermassa vasthouden, waardoor ze langer zelfstandig kunnen leven met een hogere kwaliteit van leven.
Vitamine D en Calcium
Vitamine D is onder andere belangrijke voor calciumabsorptie en de gezondheid van het immuunsysteem. Calcium is een elektrolyt en mineraal dat zowel in je botten als in je bloed wordt aangetroffen. Afwijkingen in calcium kunnen onder andere bot-sterkte, zenuw- en hartfunctie (aderverkalking) en cellulaire gezondheid beïnvloeden. De balans tussen calcium en vitamine D is zeer belangrijk, waardoor het goed is om beide aspecten te meten en te beoordelen in relatie tot elkaar.
Er zijn vele gezondheidsproblemen in het lichaam gelinkt aan vitamine D- en calciumdeficiëntie, onder andere: Hoge bloeddruk, slechte immuniteit voor infectieziekten, auto-immuunziekten (vooral psoriasis, multiple sclerose en diabetes type 1), astma en allergieën, bepaalde kankers (oestrogeengevoelige borstkanker en kanker van de prostaat, dikke darm, rectum, eierstok en endometrium), lage geslachtshormonen gehalte, hoog androgeen gehalte bij vrouwen, slapeloosheid en hart- en vaatziekten. Deze mogelijkheden worden grotendeels aangedreven door onderzoek naar vitamine D, maar vanwege de nauwe relatie met calcium moeten we ze ook als mogelijke indicatoren van calciumtekort zien.
Hoewel vitamine D kan worden verkregen uit voedingsmiddelen en supplementen, is de primaire bron van vitamine D zonlicht. Doordat we niet zoveel buiten zijn als onze voorouders, hebben veel mensen tegenwoordig een vitamine D-tekort, vooral gedurende de wintermaanden.
Calcium halen we met name uit zuivelproducten, eetbare botten (bijvoorbeeld die in visconserven) en groene groenten. Ten opzichte van vroeger eten mensen gemiddeld minder groente en minder eetbare botten. Daarnaast eten we meer bewerkte voedingsmiddelen. Dat kan in deze context een probleem zijn omdat deze vaak fosforadditieven bevatten en geen calcium (in natuurlijke producten komen fosfor en calcium vaak samen voor, maar in bewerkte producten vaak niet). Fosfor remt de calciumabsorptie, waardoor tekorten kunnen ontstaan. Het gaat onder andere om producten met de volgende e-nummers: E101, E338, E339, E340, E341, E343, E442, E450, E451, E452, E541, E543, E544, E545, E1410, E1412, E1413, E1414 (bron).
Jodium
Jodium is een spoorelement dat belangrijk is voor de productie van schildklierhormonen. Deze hormonen zijn nodig voor een goede groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling. Mensen die weinig of geen brood eten of brood zonder gejodeerd zout, zoals veel biologisch brood of thuis gebakken brood, lopen risico op een jodiumtekort. Bij een jodiumtekort gaat de schildklier trager werken en opzwellen (krop). Bij kinderen leidt jodiumgebrek tot een groeiachterstand en een verminderd leervermogen en bij een groot tekort tot dwerggroei.
In Nederland zijn gejodeerd zout en gejodeerd brood van oudsher de belangrijkste bronnen van jodium. Er zijn echter steeds meer mensen minder zout eten en/ of minder brood (of zelf gebakken brood), waardoor jodiumtekorten tegenwoordig vaker voorkomen.
Extra tests en pakketten
Uiteraard kan je als lid extra tests bij bestellen. Vrijwel alle vitamines, mineralen, elektrolyten kunnen getest en los of in een pakket bijbesteld worden.
De pakketten lang & gezond leven en healthFX 360 bevatten overigens ook bovenstaande vitamines en mineralen (plus nog een aantal extra tests). Voor een vergelijk tussen de pakketten, zie: welk testpakket past bij mij?.
Meer informatie
Waarom periodiek testen een goed idee is: Voorspellende biomarkers
De testpakketten die we aanbieden en eventuele verdiepende tests
Hoe je resultaten worden gepresenteerd in je persoonlijke gezondheids 'dashboard'
Het laboratorium waar de tests worden uitgevoerd
Afnemen monstermateriaal - hoe werkt het?